Konflikt to sprzeczność między ludźmi, którzy rozwiązują pewne problemy w życiu społecznym lub osobistym.
Słowo "konflikt" pochodzi od łacińskiego, co oznacza "kolizja". Konflikt społeczny to zjawisko społeczne.
Ogólna teoria konfliktu
Konwencjonalnie istnieją dwa podejścia do definicji:
-
Koncentruje się na bieżących działaniach.
-
Koncentruje się na motywach działania.
Zwolennicy pierwszego podejścia to R. Mack i R. Snyder, którzy podają stosunkowo wąską definicję, biorąc pod uwagę, że konflikt jest tylko społeczną interakcją między jej uczestnikami, którzy mają zupełnie odmienne poglądy i wartości. Jednocześnie wrogość, rywalizacja, rywalizacja itp. są uważane za źródła konfliktów.
Przedstawicielem drugiego podejścia jest R. Dahrendorf, który stanowczo protestował przeciwko tak wąskiemu podejściu. Uważa, że sytuacje psychologiczne i różnego rodzaju kolizje również muszą zostać włączone do konfliktu.
Znaczący wkład do teorii konfliktu otrzymanej od Karola Marksa. Rozwinął doktrynę sprzeczności, a także opracował model sprzeczności między różnymi klasami w społeczeństwie. Karol Marks jest uważany za jednego z twórców teorii konfliktu.
Poniższa teza wynika z doktryny dialektycznej:
-
Im bardziej nierównomiernie rozkłada się zasoby, tym większa będzie sprzeczność między grupami społecznymi.
-
Im lepsi podwładni są świadomi swoich własnych interesów, tym więcej wątpliwości w nich tkwi w kwestii podziału zasobów.
-
Im głębsza jest luka między dominującymi grupami społecznymi i podwładnymi, tym silniejszy będzie konflikt.
-
Im bardziej gwałtowny konflikt, tym większa redystrybucja zasobów.
Istnieje teoria konfliktu G. Simmel, zgodnie z którą konflikt w społeczeństwie jest nieunikniony i niemożliwy do zapobieżenia. Jeśli K. Marks podjął "dominację — uległość" jako podstawę, to Simmel — procesy dysocjacji i asocjacji, reprezentujące społeczeństwo w postaci nierozerwalnie powiązanych procesów. Źródło konfliktu, nazywa nie tylko zderzeniem interesów, ale także przejawem wrogości, zadeklarowanym wewnątrz osoby na początku. Simmel wyróżnia miłość i nienawiść jako najsilniejsze czynniki wpływające na konflikt. Od jego nauk można zidentyfikować tezy:
-
Im więcej emocji mają grupy społeczne zaangażowane w konflikt, tym ostrzejszy będzie konflikt.
-
Im lepiej grupy są zgrupowane, tym ostrzejsza sprzeczność.
-
Sprzeczność jest tym silniejsza, im większa jest spójność uczestników.
-
Konflikt jest bardziej dotkliwy, jeśli zaangażowane w niego grupy są mniej odizolowane.
-
Konflikt jest ostrzejszy, jeśli zamieni się w cel sam w sobie, jeśli wykracza poza granice indywidualnych interesów.
Teoria konfliktu R. Dahrendorf analizuje konfrontacje zarówno w małej grupie, jak iw całym społeczeństwie, wyraźnie dzieląc role i statusy.
Tezy teorii Dahrendorf:
-
Im więcej podgrup w organizacjach realizuje własne interesy, tym bardziej prawdopodobny jest konflikt.
-
Im więcej nagród zostanie rozdanych władzom, tym ostrzejsza będzie sprzeczność.
-
Jeśli mobilność między podwładnymi a menedżerami jest niewielka, konflikt jest ostrzejszy;
-
Rosnące zubożenie podwładnych pogłębia konflikt.
-
Im mniej umów między stronami konfliktu, tym gwałtowniej konfrontacja.
-
Im ostrzejsza sprzeczność, tym więcej zmian spowoduje, a ich stawki będą wyższe.
Teoria konfliktu społecznego L. Kozera jest najobszerniejsza. Wynika z tego, że nierówność społeczna istniejąca w każdym społeczeństwie, psychologiczne niezadowolenie członków społeczeństwa, napięte stosunki między jednostkami i grupami — wszystko to w rezultacie przekształca się w konflikt społeczny. Taki stan rzeczy można opisać jako stan napięcia między stanem rzeczywistym, a tym, jak jest prezentowany grupom społecznym lub jednostkom. Konflikt społeczny — walka o wartości, status, posiadanie władzy, zasoby, w których przeciwnicy neutralizują lub niszczą przeciwnika.
Analizując teorię konfliktu społecznego sugeruje się następujące wnioski:
-
Konflikt jest sprzecznością w różnych typach i działaniach mających na celu ich przezwyciężenie.
-
Konkurencji jako szczególnego rodzaju konfrontacji może towarzyszyć lub nie konflikt, ale stosowane są moralno-prawne formy walki.
-
Rywalizacja może przebiegać spokojnie i może przekształcić się w konflikt.
-
Konkurencja to pokojowy rodzaj rywalizacji.
-
Wrogość jako chęć walki, wewnętrzna instalacja nie zawsze jest obecna.
-
Kryzys jest stanem systemu, ale nie zawsze jest poprzedzony konfliktem.
Ale żadna z wymienionych teorii nie może być nazwana absolutną ani uniwersalną.